Phát biểu tại tọa đàm "Công trình BOT - Chính sách và biện pháp" do Trọng tâm Trọng tài Toàn cầu vietnam (VIAC) phối phù hợp với Viện phân tích chế độ, pháp luật và phát triển công ty ngày 8/9, TS Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nghĩ là đang sinh tồn tình trạng "thu phí BOT như kiểu trấn lột", không ít người dân chỉ đi qua trạm thu phí mà không đi trên đường nhưng cũng phải nộp phí.
Ngoài ra, theo ông, một bất cập nữa hiện nay là trạng thái chỉ định chủ đầu tư, nhà thầu cho các công trình BOT. Chủ đầu tư muốn vốn đầu tư cao, muốn chi tiêu lớn, chi ra càng phổ biến thì thu rộng rãi. Muốn kéo dài thời hạn thu phí để thu thêm. Luật cho phép thu đủ gốc, đủ lãi, song song Nhà nước dễ bằng lòng những phương thức đề nghị của chủ đầu tư.
"Trung cuộc đầu tư BOT kiểu gì cũng lãi, chỉ không may nhanh đủng đỉnh. Ví như có bị động, tham nhũng thì cực kỳ lãi. Bên cạnh người địa phương nghèo cũng phải trả giá khi các khoản chi phí tăng cao", ông Dũng nói. Cũng theo ông, dù người dân trả phí bảo trì các con phố bộ rồi nhưng ở nhiều dự án BOT, nhà đầu tư chỉ cần láng lại con đường là có thể thu phí. Những bất cập đó ông nghĩ rằng cần phải xem xét lại một bí quyết sáng tỏ.
 |
|
Tài xế thanh toán lẻ qua trạm thu phí Cai Lậy để phản đối. Ảnh: Hoàng Nam |
Ông Nguyễn Phước Thọ, nguyên Tổng lãnh sự quán tại Lào cho nhân thức ở Thái Lan các trạm BOT thường đặt trên những tuyến các con phố riêng, chất lượng cao, dành cho những người sẵn sàng cung cấp tiền để được chuyển động dễ dãi hơn. Ở mỗi tuyến con đường này đều có cảnh báo, bạn nào muốn đi mau lẹ hơn thì vào tuyến con đường đó. Dĩ nhiên, họ cũng duy trì Đồng thời tuyến tuyến đường thông dụng để mọi người dân đi qua mà không thu phí.
"Ở vietnam thì vài khu vực chỉ có tuyến con đường đó và mọi công cụ phải đi tham gia nên đề xuất mất phí", ông Thọ nói.
Một số chuyên gia tại buổi tọa đàm nghĩ là, hiện phổ thông chủ đầu tư BOT "tay không bắt giặc” bởi cách thức khuyến mãi chỉ định thầu. Công ty không cần kinh nghiệm, vốn hay chuyển giao công nghệ. Sau khi vào được dự án, gần như vốn sẽ đi mượn, thi hành thì thuê tổ chức xây cất.
Luật sư Trương Thanh Đức, Trọng tài viên Trọng điểm Trọng tài Toàn cầu vietnam cho rằng khi muốn thực hiện các công trình BOT, chủ đầu tư chỉ lo “đặt gạch” làm cho sao được tham gia tham gia công trình là xong. Còn vốn đầu tư đã có nhà nước và các nhà băng lo. Ông lấy chứng dẫn như cao tốc Thủ đô - Hải Phòng, nhà đầu tư chỉ phải lo hơn 10% vốn, còn lại là vay ngân hàng. Hiện trạng này theo ông làm giảm sự cạnh tranh giữa các công ty và sai lệch nền kinh tế.
Sau khi đã được nhập cuộc công trình, nhà đầu tư BOT lại tiếp diễn chọn lựa nhà thầu bằng cơ chế chỉ định. Bằng cách này, đơn vị sẽ đẩy chi phí đầu tư lên càng cao càng tốt để kéo dài thời điểm thu phí. Cho nên mới có chuyện các tập đoàn công dụng sau khi kiểm tra một loạt công trình PPP đã giảm được hơn 100 năm thu phí.
Một trong số nguồn cội của những bất cập trên theo các chuyên gia tham gia tọa đàm là do sự thiếu sáng tỏ về đấu thầu, tài chính... trong đầu cơ các công trình. Ông Bùi Danh Liên, Chủ toạ Hiệp hội Vận tải Hà Nội cứ liệu một vấn đề trong pháp luật bổn phận bình thường của các đối tác nhập cuộc thích hợp đồng là phải bảo mật các thông tin về pháp lý, tài chính, thương mại, kỹ thuật, kĩ nghệ... Theo ông, vấn đề này trái với Quyết định của Bộ Chính trị về phản biện xã hội bởi đây là phù hợp đồng kinh tế.
Ông Nguyễn Việt Bắc, Giám đốc Công ty TAVIBA nghĩ rằng, để tránh những không may, trước mắt, Chính phủ nên hối hả đơn vị đấu thầu lại giá thu phí.
"Bây giờ chỉ một hàng ngũ người thỏa thuận với nhau về giá thu, thời điểm thu để cho toàn dân phải chịu. Họ khiến cho một đồng họ khai 3 vì họ được tự tiện khai vốn, tự tiện lập công trình đầu tư, tự tiện đầy đủ”, ông Bắc nói và cho nhân thức thêm, sau khi đấu thầu chấm dứt thì áp dụng ngay việc thu phí không dừng để hạn chế rủi ro như chuyện nộp phí bằng tiền lẻ.
"Các Bộ, lĩnh vực cũng nói các công trình mới sắp đến chắc chắn phải đấu thầu nhưng nếu chỉ có một nhóm người trong cơ quan nhà nước nhân thức với nhau thì không hiệu quả. Đấu thầu thì phải công khai để các đơn vị đều biết", ông Bắc cho hay, đồng thời cho rằng, tổ chức Việt chủ công có quy mô tí hon là chính nên các gói thầu BOT nên được chia bé nhỏ để nhiều tổ chức có thể tham gia, đồng thời đảm bảo khó khăn sáng tỏ. Sau khi đấu thầu tổng mức đầu tư, tới công đoạn 2 là đấu thầu về mức thu phí.
Việc đấu thầu giả dụ chấp hành, theo các chuyên gia tham dự tọa đàm cần công khai bản chất chứ ko phải "quân xanh, quân đỏ" để vẫn rơi vào các công ti sân sau. Muốn làm được vậy, phải giao cho một doanh nghiệp độc lập, không cùng lợi ích để lập công trình, cùng lúc có sự phản biện của người địa phương, giới chuyên gia.
Riêng với điều vốn, chủ đầu tư BOT muốn nhập cuộc dự án phải có 70-80%, không được tính lợi nhuận mượn vào công trình, nếu không lại xảy ra tình trạng "mỡ nó chiên nó" và hậu quả là người dân phải chịu nghĩa vụ.
| Theo thống kê của VIAC, trong khoảng 04 tuần 10/2015 tới nay 4/9/2017 có 13 trạm thu phí ở nhiều thức giấc, thành xảy ra tình trạng tài xế, người địa phương địa phương phản đối mức phí bằng việc nộp tiền lẻ hoặc sử dụng dụng cụ gây ngăn cản việc thu phí. |
Có thể bạn quan tâm: Máy bơm tăng áp giá rẻ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét