Cuộc đại cải tổ guồng máy Washington của Donald Trump - VnExpress

Rex Tillerson, tổng giám đốc cơ quan dầu khí Exxon Mobil, người được Trump chỉ định vào ghế Ngoại trưởng. Ảnh: Reuters

Tới nay, tổng thống thắng cử Mỹ Donald Trump đã bổ dụng 21 thành viên nội các và cố vấn Nhà Trắng. Phần lớn họ đều là những người mang phổ biến nét hệt nhau với nhà tài phiệt New York: lớn tuổi, da trắng, phong lưu, dám bằng lòng không may, có kĩ năng hội đàm lão luyện và thích làm cho hơn nói, theo Reuters.

Trong giai đoạn chuyển di tranh cử, Trump từng tuyên bố bộ máy cầm quyền ở Washington đã "nứt rạn" và bị thao túng bởi các ích lợi khác biệt, cùng lúc ông cam kết sẽ "tháo sạch nguồn nước độc hại tại đầm lầy Washington". Thực tại cho thấy tỷ phú Mỹ hầu như giảm thiểu chọn những nhà kỹ trị có kinh nghiệm khiến việc phổ biến năm trong chính quyền, thay tham gia đó, ông xây đắp một lực lượng "ông chủ" cho nội các mới.

Tập thích hợp những ông chủ

Những chỉ định của Trump cho các chức danh bộ trưởng và cố vấn rõ ràng thiếu vắng giới trí thức, trạng sư hay học giả, những người thường được các tổng thống đời trước săn mua. Nắm giữ các vị trí này hiện thời lại là những ông trùm giới kinh doanh và nguồn vốn, ví dụ như Steven Mnuchin, cựu chỉ đạo cấp cao nhà băng đầu cơ Goldman Sachs, hay Rex Tillerson, giám đốc điều hành tổ chức dầu khí Exxon Mobil (nhị người mà ông Trump lần lượt bổ nhiệm tham gia ghế Bộ trưởng Nguồn vốn và Ngoại trưởng), cùng ba tướng về hưu.

Phổ quát cái tên trong danh sách bổ dụng của Trump quen với việc bắt người khác làm theo ý bản thân mình nhưng giờ đây, họ phải làm việc dưới quyền một ông chủ khác: tổng thống đắc cử Mỹ Trump.

Giới chuyên gia đánh giá chính quyền Trump mai sau có thể sẽ phá bỏ những thành quả của Tổng thống Barack Obama ở mức tối đa, cùng lúc cố gắng thúc đẩy một chương trình nghị sự chế độ thủ cựu đối với vài ngành như thuế hay y tế.

Một cựu quan chức cấp cao chính phủ Mỹ quen biết Rex Tillerson và tướng thủy quân lục chiến James Mattis (người ông Trump chỉ định vào ghế Bộ trưởng Quốc phòng), dự đoán sẽ hình thành "cú va chạm mạnh" giữa những cái tôi trong nội các mới.

Tillerson và Mattis "đã quen với việc khiến chủ bất kỳ không gian nào mà họ có mặt và không gian này giờ đây sẽ bao gồm Phòng Cảnh huống và thậm chí cả Phòng Bầu dục", vị cựu quan chức giấu tên nói.

Ban chuyển giao quyền lực của Trump cho nhân thức nội các mới sẽ là sự liên hiệp giữa những người có kinh nghiệm làm việc ở Washington và những người mới. Đương nhiên, lịch sử cho thấy các tổng thống mang những mối quan hệ bên ngoài đến Washington đôi lúc phạm những sai lạc đắt giá, chuyên gia bình luận.

Trong 21 thành viên nội các và cố vấn Nhà Trắng mà Trump chọn lựa tới nay có 16 người là nam nhi da trắng, 4 người là phụ nữ và chưa bạn nào có kinh nghiệm làm việc ở những công ty cấp cao trực thuộc chính quyền. Một vài người còn từng ở vị thế đối đầu với các tập đoàn mà họ dự định chỉ đạo ví như thượng viện Mỹ duyệt.

Dường như, những người mới được bổ dụng còn bao gồm một người Mỹ gốc Phi, một người Mỹ gốc Á và một người Mỹ gốc Italy. Không có bất kỳ người gốc Tây Ban Nha nào.

Julian Zelizer, nhà sử học tìm hiểu về tổng thống Mỹ từ Đại học Princeton, bình chọn Trump đang xây đắp một bộ máy nội các với những khuôn mặt phản ảnh hình ảnh ông: ăn nói thẳng và có kinh nghiệm thực tại.

"Bổ dụng một đội ngũ bao quanh bản thân với những gương mặt trong giới quân sự và vốn đầu tư cam kết gửi đi một thông điệp nào đó. Có nhẽ Trump tự xem bạn dạng thân như một dạng chuyên gia thương lượng quyết liệt", Zelizer nói.

Chủ tịch kiêm giám đốc hoạt động nhà băng Goldman Sachs Gary Cohn, người được Trump bổ nhiệm làm cho giám đốc Hội đồng Kinh tế Giang sơn. Ảnh: Reuters

Đương đầu thử thách

Theo những người thông hiểu yếu tố, các nhân sự mới ở Washington luôn trong tâm thế chuẩn bị đón nhận thử thách. Hạ nghị viên Cộng hòa Tom Price, quan chức được ông Trump Đề bạt vào địa điểm Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Phố hội là người "có thực chất quyết đoán", hạ nghị sĩ Cộng hòa Tom Colem nhận xét. Colem cho hay ông tin cẩn tham gia năng lực của Price với nhân cách một chưng sĩ phẫu thuật.

Ben Carson, người được Trump bổ dụng khiến cho Bộ trưởng Nhà ở và Phát hành Đô thị, cũng từng là bác bỏ sĩ phẫu thuật.

Henry Brem, một chưng sĩ giải phẫu thần kinh từng làm việc với Carson tại Bệnh viện Johns Hopkins ở Baltimore, cho biết Carson là người có "cái đầu lạnh" và không e ngại đưa ra những quan niệm chông gai.

Carson "là một quý ông, luôn nhân thức cách thức nói ra những suy nghĩ trong đầu và có những ý tưởng lớn. Không ai trên nhân loại này đủ sức làm cho ông ấy lo ngại", Brem nói.

Theo James Henson, giám đốc Công trình Chính trị Texas thuộc Đại học Texas, Rick Perry, người được Trump chọn tham gia ghế Bộ trưởng Năng lượng, từng giữ chức thống đốc bang Texas trong ba nhiệm kỳ, cần phải "dung hòa giữa nhóm cử tri ủng hộ ông có quan niệm bảo thủ và càng ngày càng khó tính về lối suy nghĩ với một tập thể buôn bán đầy thần thế".

"Nhưng việc ông ấy có thể làm được như vậy hay không trong một bộ máy hành chính rườm rà, trong một môi trường có tính khó khăn cao như nội các với đa dạng cái tôi lớn lại là nhân tố khác", Henson thể hiện sự quan trọng.

Trong khi đó, rộng rãi gương mặt mà Trump lựa chọn chưa bao giờ giữ bất kỳ chức phận nào trong bộ máy chính quyền và chỉ vài ít có kinh nghiệm trong hoạch định chế độ, chả hạn như giám đốc điều hành Exxon Mobil Rex Tillerson, cựu chỉ đạo cấp cao nhà băng Goldman Sachs Steven Mnuchin, tỷ phú Wilbur Ross (được Trump lựa chọn tham gia ghế Bộ trưởng Thương mại) và chủ toạ kiêm giám đốc hoạt động nhà băng Goldman Sachs Gary Cohn (được Trump chỉ định làm cho giám đốc Hội đồng Kinh tế Non sông).

Năm 2008, Mnuchin dẫn đầu một hàng ngũ nhà đầu tư sắm lại ngân hàng IndyMac bị phá sản trong cuộc khủng hoảng tài chính thế giới và sau đó biến đổi nó thành ngân hàng Onewest mà giờ đây là một ngân hàng bán từng cái tạo ra khỏe mạnh ở California.

Kevin Kelly, một đối tác làm ăn điều hành thuộc tổ chức kinh doanh đầu cơ Recon Capital Partners tại thị trấn Stamford, bang Connecticut, đánh giá sự nhạy bén ở quả đât thực tương tự có thể giúp chính phủ hoạt động hiệu quả hơn.

Nguy cơ bị vứt bỏ

Tỷ phú Wilbur Ross (được ông Trump lựa chọn tham gia ghế Bộ trưởng Thương nghiệp) là chủ toạ tổ chức kinh doanh đầu cơ WL Ross & Co. Ảnh: CNN

Biện pháp đưa người ngoại đạo chính trị vào nội các ko phải lúc nào cũng hiệu quả. Năm 2001, Paul O'Neill, giám đốc điều hành tổ chức đóng gói nhôm Alcoa, được bổ nhiệm vào ghế Bộ trưởng Vốn đầu tư dưới thời tổng thống George W. Bush nhưng ông đã gây bối rối cho hoạt động mua bán bằng một loạt phát biểu sơ suất, báo hiệu những đổi mới chính sách kinh tế khác với lập trường của Nhà Trắng. Sau cùng, O'Neill bị sa thải.

"Điều hành các tổ chức công vụ lớn đích thực là công tác gian khổ và đòi hỏi phải có những loài người giàu kinh nghiệm, hiểu nhân thức, song song phải làm việc theo đường lối không xa cách người dân", Thomas Mann, học giả về quản trị trong khoảng Viện Brookings, nói.

Anthony Scaramucci, một cố vấn trong ban chuyển giao quyền lực của tổng thống trúng cử Mỹ, thừa nhận việc quá thiếu trải nghiệm có thể gây nguy hại cho chính quyền Trump vẫn còn non trẻ .

"Washington là một hệ thống miễn dịch thực thụ mạnh mẽ. Bạn sẽ chứng kiến một cuộc vứt bỏ khốc liệt ví như bạn đưa quá phổ quát kẻ gây đảo lộn nguyên trạng tới Washington", Scaramucci cảnh báo.

Hồng Vân

Tham khảo thêm: Máy bơm nước