Thành quả chưa toàn diện trong chuyến công du châu Á của ông Trump - VnExpress

Chủ toạ China và Tổng thống Mỹ trong lễ đón chính thức ở Bắc Kinh. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Mỹ Donald Trump bữa qua hoàn thành chuyến công du châu Á kéo dài 12 ngày, ngợi ca đây là một "chuyến đi thắng lợi vang lừng" và nói rằng ông đã được các quốc gia chào đón theo "nghi tiết trải thảm đỏ chưa từng thấy".

Theo CNN, chuyến công du này là một bước tiến lớn của ông Trump, giúp ông có cơ hội trao đổi với chỉ đạo các nước nhà trong khu vực để cùng khắc phục những trở ngại trọng điểm trong chế độ đối ngoại của Mỹ hiện nay là Triều Tiên và thương mại. Tuy nhiên, giới chuyên gia và quan sát viên nghĩ rằng chuyến đi dài ngày này mang đến cho ông Trump những tác phẩm không thực thụ rõ ràng trong các yếu tố xung yếu.

Theo bình luận viên Andrew Restuccia của Politico, sau hàng loạt cuộc gặp gỡ song phương với các lãnh đạo châu Á, Tổng thống Mỹ vẫn chưa thể có được một chắc chắn lớn nào về việc kiềm chế chương trình hạt nhân của Triều Tiên hay tái thăng bằng quan hệ thương nghiệp với China và các tổ quốc trong khu vực.

Trong khi cả Trung Quốc và Nga tái chắc chắn cam kết gây sức ép lên Triều Tiên, chỉ huy nhị nước này không phải đưa ra bất kỳ biện pháp mới nào trong các cuộc gặp mặt với Trump. Họ cũng không biểu hiện sự ủng hộ yêu cầu mà Tổng thống Mỹ đưa ra trong bài phát biểu ở Seoul về việc khởi động thời kỳ thảo luận trực tiếp với nhà chỉ đạo Triều Tiên Kim Jong-un.

Khi ông Trump đến Trung Quốc, Nhà Trắng ra tuyên bố nói rằng Bắc Kinh và Washington đã đồng tình thực thi trọn vẹn các biện pháp cấm vận của Liên Phù hợp Quốc đối với Triều Tiên và "tái chắc chắn cam đoan giải quyết được mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toản, không thể đảo ngược trên bán đảo Triều Tiên". Tất nhiên, cả hai biện pháp này đến nay đều không chưa giải quyết được bước đột nhiên phá nào và chúng cũng không khác là mấy so với những tuyên bố lúc trước của Trung Quốc.

Các đất nước châu Á mà Trump đến thăm cũng không cam kết phát động công đoạn trao đổi (ý kiến) thương mại song phương với Mỹ, bất chấp tuyên bố mạnh bạo của ông chủ Nhà Trắng rằng Mỹ sẽ chỉ chú tâm vào các ký hợp đồng thương mại song phương và những non sông "vâng lệnh luật chơi".

Nhà Trắng đã ra một số thông báo quan trọng, trong đó có những thỏa thuận hợp tác kinh doanh với Trung Quốc. Nhưng các thỏa thuận này đa phần không mang tính buộc ràng và không giải quyết được vấn đề mất cân bằng thương nghiệp giữa Mỹ và Trung Quốc.

Giới phân tích cho rằng chính giọng điệu "nước Mỹ trên hết" và lập trường phản đối thương nghiệp hòa bình của ông Trump có thể khiến nước Mỹ bị bỏ lại phía sau trong cuộc chơi toàn cầu hóa. Việc các nước giải quyết được thống nhất về ký hợp đồng CPTPP thay thế TPP không có Mỹ tại hội nghị APEC ở Đà Nẵng được cho là thông điệp cho thấy các nước trong khu vực ít ân cần đến các thỏa thuận song phương với Mỹ, theo bình luận viên Dan Merica của CNN.

Thông điệp gây bối rối

Ông Trump phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Doanh nghiệp APEC. Ảnh: AFP.

Thông điệp mà Trump phát đi từ các bài phát biểu trong chuyến công du châu Á là Mỹ sẽ "không ưng ý bị lợi dụng thêm nữa" và sẽ quyết liệt hơn trong nhân tố thương nghiệp, khác lạ là với China. Tất nhiên, phổ quát người thấp thỏm rằng thông điệp này của Trump sẽ bị giảm sút cường độ bởi bí quyết ông gây dựng quan hệ cá nhân với các chỉ đạo châu Á.

Ở TQuốc, ông Trump trở thành nhà chỉ đạo nước ngoài đầu tiên trong hàng chục năm qua được ăn uống yến tiệc bên trong Tử Cấm Thành và chứng kiến một cuộc diễu binh mà ông sau đó biểu đạt là "hoành tráng".

Sau khi được đón rước trọng thị ở Bắc Kinh, ông Trump đã tuyên bố rằng ông không đổ lỗi cho Trung Quốc vì hiện trạng thâm hụt thương nghiệp với Mỹ, trái ngược với điều mà lúc trước ông và nhiều tổng thống tiền nhiệm từng chắc chắn. "Tôi không đổ lỗi cho China. Chung cục, khách hàng nào có thể trách một tổ quốc khiến cho lợi trong khoảng nước khác vì ích lợi của người dân của chính mình cơ chứ", ông Trump nói. Thay tham gia đó, ông Trump lại chỉ trích tổng thống tiền nhiệm vì "làm cho chưa đủ" để chặn lại hiện trạng này.

Ở Philippines, ông Trump không đả động gì đến trận chiến chống ma túy do Tổng thống Rodrigo Duterte phát động vốn đã làm hàng nghìn người bỏ mạng. Ông thậm chí còn ca tụng "mối quan hệ hoàn hảo" với ông Duterte.

"Ông Trump đưa ra quá nhiều thông điệp lẫn lộn giữa những lời ngợi ca ông Tập, chế độ nước Mỹ trên hết và khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương hòa bình và rộng mở", Ely Ratner, cố vấn cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden về châu Á, nói. "Yếu tố này sẽ khiến cả khu vực hoảng sợ về định hướng chính sách của Mỹ, trái ngược với mục tiêu cơ bản của Mỹ là tái chắc chắn chắc chắn của họ với châu Á".

Các trợ lý của ông Trump mách nhỏ rằng Tổng thống đã đưa ra quyết định chiến lược là sẽ giành lấy cảm tình của các lãnh đạo châu Á bằng phương pháp nhân tố chỉnh giọng điệu của mình và hạn chế công khai gây áp lực với họ trong những trắc trở hot bỏng.

Phổ thông phát biểu ông Trump đưa ra trong chuyến công du trái ngược với những gì ông đã nói trong chiến dịch tranh cử và cả những ngày đầu nhậm chức. Trong diễn thuyết nhậm chức, Trump tuyên bố "chủ nghĩa bảo hộ sẽ dẫn đến thịnh vượng và sức mạnh", nhưng khi phát biểu tại châu Á, ông lại nói rằng ông đến đây để "yêu cầu quan hệ đối tác làm ăn mới với Mỹ nhằm phù hợp tác tăng mạnh quan hệ hữu nghị và thương nghiệp với mọi đất nước khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương để xúc tiến thịnh trị và bình an".

Ngay cả Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cũng thừa nhận với các phóng viên rằng Mỹ nhận được thành quả rất ít với TQuốc về thương nghiệp trong chuyến công du.

"Tôi phải nói rằng có toàn bộ công việc còn phải khiến để đưa thương mại tới điểm mà nó có thể làm được mục tiêu của Tổng thống Trump, đó là cân bằng lại những gì đã diễn ra trong đa dạng năm qua", ông Tillerson nói. Khi được hỏi liệu chuyến công du châu Á có phải là một thành công hay không, Ngoại trưởng Mỹ né tránh và chỉ tư vấn: "Cảm ơn".

Ian Bremmer, chủ tịch Eurasia Group, thì tỏ ra ai oán hơn về kết quả chuyến công du châu Á của ông Trump, khi nghĩ là China mới là nước giành được ích lợi đa dạng nhất. "Chuyến đi châu Á dài ngày của ông Trump gần như thường thu được hiện đại nào đáng kể trong các điều can hệ đến nước Mỹ. Cuối cùng, đó là thắng lợi lớn nhất cho TQuốc", Bremmer nhận định.

Trí Dũng

Xem tại: Máy bơm nước