Chiến thắng ngoại giao Ngoại trưởng Mỹ trao cho TQuốc - VnExpress

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson (trái) bắt tay Chủ toạ Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: SCMP

Chủ toạ China Tập Cận Bình hôm 19/3 bỏ ra cho tân Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson lễ đón chào rất trọng thị, khi ông Tillerson tới Bắc Kinh với tiêu chí kiến tạo mối quan hệ mang tính xây đắp, "hướng tới kết quả" với giới lãnh đạo Trung Quốc, theo Washington Post.

Tất nhiên rộng rãi chuyên gia phân tích nghĩ rằng Ngoại trưởng Tillerson đã đi quá xa trong chuyến thăm TQuốc đầu tiên sau khi nhậm chức, trao cho Bắc Kinh thứ mà truyền thông TQuốc gọi là một "thắng lợi ngoại giao".

Sau cuộc gặp gỡ với Bộ trưởng Ngoại giao China Vương Nghị hôm thứ bảy, ông Tillerson đã nhắc tới những khẩu hiệu mà TQuốc thường dùng để diễn tả về quan hệ song phương, chả hạn như giảm thiểu xung đột nhiên và đối đầu, sự quan trọng phải tôn trọng lẫn nhau và nỗ lực vì thích hợp tác đôi bên cùng hữu ích.

"Ngài đã cố gắng đông đảo để giúp quan hệ chúng ta chuyển tiếp trót lọt trong công đoạn mới", Chủ toạ Tập nói với ông Tillerson tại Đại lễ các con phố Quần chúng. "Tôi rất cảm kích tuyên bố của ngài rằng quan hệ Trung – Mỹ chỉ có thể được định hình bằng hợp tác và hữu hảo".

Theo bình luận viên Simon Denyer, cụm trong khoảng "tôn trọng lẫn nhau" là mấu chốt trong chuyến thăm này của ông Tillerson. Trong suy nghĩ của Bắc Kinh, điều đó đồng nghĩa với việc các đối tác cần phải tôn trọng "ích lợi mấu chốt" của nhau.

Nói phương pháp khác, Mỹ cần phải hạn chế xa những trắc trở mà China coi là "lợi ích mấu chốt", chả hạn như tranh chấp trên Biển Đông, vấn đề Đài Loan hay Hong Kong, cũng như phần nhiều những nhân tố mà Bắc Kinh coi là can hệ tới ích lợi bình yên quốc gia sống còn.

Nhiều chuyên gia chế độ đối ngoại Trung Quốc đã tụng ca phát ngôn của ông Tillerson sau cuộc gặp mặt là "rất tích cực", thích hợp với khái niệm "mô phỏng quan hệ nước lớn kiểu mới" mà Bắc Kinh thủ xướng vừa qua nhằm đưa Trung Quốc lên vị thế ngang hàng với Mỹ.

Jin Canrong, học giả về quan hệ Trung – Mỹ tại Đại học Dân chúng Trung Quốc ở Bắc Kinh, tỏ ra ngạc nhiên khi Ngoại trưởng Mỹ Tillerson đưa ra những lời lẽ đó. "Trung Quốc từ lâu đã cổ lỗ vũ cho mô phỏng này, nhưng Mỹ vẫn luôn lưỡng lự khi nhắc tới ý kiến tôn trọng lẫn nhau", Jin nói. "Tuyên bố của Tillerson rõ ràng sẽ rất được TQuốc chào đón hết lòng".

Bonnie Glaser, cố vấn cấp cao về châu Á tại Trọng tâm Phân tích Chiến lược và Thế giới, cho rằng Mỹ nên sử dụng ngôn trong khoảng của riêng chính mình để miêu tả quan hệ song phương chứ ko phải sử dụng từ ngữ của Trung Quốc.

Quan trọng hơn, việc ông Tillerson sử dụng cụm trong khoảng "tôn trọng lẫn nhau" biểu hiện sự bằng lòng "trích dẫn những khó khăn mà China coi là không thể thỏa hiệp", bà Glaser nói. "Với việc chấp thuận điều này, Mỹ trên thực tế đang nói rằng họ công nhận China không bao giờ chịu nhượng bộ với những khó khăn đó".

Bà Glaser coi đây là một sai trái của Mỹ, trong khi Trung Quốc chưa bao giờ biểu thị bất kỳ tín hiệu nào chứng tỏ sự chấp thuận những nhân tố mà Mỹ coi là "ích lợi then chốt", chẳng hạn như các quan hệ đồng chí ở châu Á.

Giữ thể diện

 Ngoại trưởng Tillerson chạm mặt người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị

Khi Tillerson chuẩn bị khởi hành tới Bắc Kinh, Tổng thống Trump lại đăng những dòng chỉ trích TQuốc trên Twitter vì đã không góp phần kìm hãm chương trình hạt nhân của Triều Tiên.

Trong các cuộc họp bí ẩn, Ngoại trưởng Tillerson có thể đã gây áp lực lớn với TQuốc trong yếu tố Triều Tiên, theo bình luận viên Denyer. Nhưng trong các cuộc họp báo công khai, giọng điệu của ông trở thành kiềm chế giễu hơn hồ hết, như một phương pháp để giữ sĩ diện cho TQuốc và làm nước này phải thích hợp tác với Mỹ.

Giới phân tích nghĩ rằng Tillerson đa dạng kỹ năng đã được TQuốc đảm bảo vài yếu tố, chả hạn như chương trình hạt nhân Triều Tiên hay thương mại song phương, làm cho ông phải có một vài động thái "đáp lễ". Cũng có thể cựu chủ toạ ExxonMobil này chỉ đơn giản là không nhiệt tình đến các lời lẽ ngoại giao mà chỉ lưu tâm tham gia kết quả công việc.

"Lời lẽ của Tillerson rõ ràng là một nỗ lực để giữ thể diện cho ông Tập trước công chúng, nhưng tôi chờ đợi cuộc đối thoại trong phòng rất dị sẽ cương trực hơn", Walter Lohman, giám đốc Trọng điểm Tìm hiểu châu Á thuộc Quỹ Di sản, cho nhân thức.

Tất nhiên, trong mắt phổ biến người, tân Ngoại trưởng Mỹ đã bộc lộ chừng nhún dường trước Trung Quốc theo phương pháp mà chính quyền cựu tổng thống Obama luôn tránh né một phương pháp khôn ngoan.

Ely Ratner, người từng là phó cố vấn an ninh tổ quốc của cựu phó tổng thống Joe Biden, đã gọi đây là một "sai lầm lớn và là cơ hội bị bỏ lỡ" của ông Tillerson vì đã lặp lại giọng điệu của chính phủ TQuốc.

"Việc Tillerson dùng những cụm trong khoảng này chỉ càng khuyến khích China quyết liệt hơn trong các điều khu vực, làm cho gia tăng nghi ngại về tương lai cam đoan cũng như vai trò chỉ đạo của Mỹ ở châu Á", Ratner phản hồi.

Trí Dũng

Có thể bạn quan tâm: Máy bơm tăng áp