5 ngày sống trong 'tiếng trống chiến tranh' ở Triều Tiên - VnExpress

Tấm biển tuyên truyền đặt tại một con xã chính ở thủ đô Bình Nhưỡng, Triều Tiên, với hình ảnh hoả tiễn tấn công phá hủy Điện Capitol của Mỹ. Ảnh: New York Times.

Theo cây bút Nicholas Kristof trong khoảng New York Times, đến Triều Tiên giống như đặt chân tham gia quả đât khác. chậm tiến độ là nơi trong mắt người địa phương, nhà chỉ đạo tối cao giống như hero, đã đưa giang sơn thoát khỏi tay đế chế Mỹ, nơi những đứa trẻ sinh ba được chính phủ nuôi dưỡng nhưng không thể sống bên phụ vương mẹ trong khoảng ốm. Đây là nơi bóng ma chiến tranh hạt nhân luôn kề cận trước cửa và nơi không có bất cứ kính yêu nào bỏ ra cho những tội phạm Mỹ như Otto Warmbier.

Warmbier là sinh viên Đại học Virginia, bị Triều Tiên bắt giữ hồi đầu năm 2016 và kết án 15 năm công phu khổ dịch với cáo buộc móc túi một tấm biểu ngữ trong nơi nghỉ ngơi tại Bình Nhưỡng. Sau 17 04 tuần, Triều Tiên đồng ý trao trả Warmbier nhưng cậu học sinh 22 tuổi được đưa về Mỹ trong trạng thái hôn mê và đã tạ thế vào ngày 19/6.

"Cậu ta vi phạm pháp luật đất nước chúng tôi", Ri Yong-pil, quan chức cấp cao thuộc Bộ Ngoại giao Triều Tiên, quả quyết và thêm rằng việc trao trả Warmbier là một "hành động nhân đạo".

Ông Choe Kang-il, quan chức cấp cao khác thuộc Bộ Ngoại giao Triều Tiên, chắc chắn Bình Nhưỡng đã cung cấp những nhân tố kiện chăm bẵm tuyệt vời và "bỏ ra phổ thông tiền bạc" chăm bẵm Warmbier.

Viết trên New York Times, Kristof cho nhân thức ông cảm thấy bất thần trước câu trả lời của quan chức Triều Tiên. Phóng viên Mỹ hỏi tại sao người Triều Tiên có thể khoe về việc họ rót vốn chăm bẵm một chàng trai trẻ vì chính họ nên mới rơi tham gia trạng thái hôn mê.

Choe đáp lại đầy quyết liệt rằng Warmbier không bị ngược đãi và cậu hoàn toàn tầm thường khi được đưa về Mỹ. "Chính quyền Mỹ, hay bạn nào đó có thủ đoạn, đã để cậu ta chết", ông nói.

Theo lời Kristof, các quan chức Triều Tiên không xin lỗi cũng như liên tiếp đưa ra những tin tức thiếu cơ sở. Họ biểu lộ ý thức chống Mỹ khỏe mạnh. Ông Choe thậm chí còn gọi Tổng thống Mỹ Donald Trump là "gã khùng", "tên côn đồ" hay "kẻ đáng thương to mồm".

Bóng ma chiến tranh

Mô phỏng tên lửa tại trọng điểm thư viện công nghệ ở Bình Nhưỡng. Ảnh: WSJ.

Kristof san sớt ông đã đưa tin về Triều Tiên trong khoảng những năm 1980 nhưng chuyến đi 5 ngày lần này làm ông cảm thấy thấp thỏm hơn cả về nguy cơ xung bỗng nhiên quân sự giữa Washington và Bình Nhưỡng. Hầu hết bởi những dấu hiệu mà ông gọi là "tiếng trống chiến tranh".

"Triều Tiên đang kích động người dân về một trận chiến tranh hạt nhân với Mỹ. Những học sinh cấp ba mặc quân phục mỗi ngày đều diễu hành trên đường phố để phản đối Mỹ. Các tấm áp phích, biển giới thiệu rộng rải đặt dọc những tuyến trục đường công cộng cho thấy hình ảnh tên lửa phá hủy Điện Capitol và xé toạc cờ Mỹ", Kristof biểu đạt. "Thực tế, hình ảnh hoả tiễn sinh ra mọi nơi, trong sân chơi cho trẻ em mẫu giáo, tại chương trình trình diễn cá heo hay trên truyền hình".

"Nếu chiến tranh, chúng tôi sẽ không chần chừ hủy diệt Mỹ", ông Mun Hyok-myong, giáo viên, 38 tuổi, nói khi đến thăm một trường học giải trí ở Bình Nhưỡng.

Ryang Song-chol, người lao động nhà máy, 41 tuổi, tỏ ra bất ngờ khi Kristof hỏi ông rằng liệu Triều Tiên có thể trụ vững không nếu chiến tranh với Mỹ. "Chúng tôi cam đoan sẽ thành công", ông chắc chắn.

Các cuộc phỏng vấn trên được thực hiện dưới sự giám sát của nhị quan chức Bộ Ngoại giao Triều Tiên. Giả dụ họ không xuất hiện, những người dân chung không thể nói chuyện dễ chịu với phóng viên nước ngoài.

Trong chuyến thăm Triều Tiên hồi năm 2005, Kristof kể ông cùng các phóng viên khác được bố trí lưu trú tại các khách sạn ở Bình Nhưỡng và có thể tự do chuyển động một mình. Nhưng lần này, Bộ Ngoại giao Triều Tiên sắp xếp họ ghi lại Nhà khách Kobangsan, phía đông thủ đô Bình Nhưỡng. Lúc đầu, Kristof nghĩ đây dễ chơi là cách để chính quyền Triều Tiên giữ vững họ dễ ợt hơn. Song thực tiễn, Bộ Ngoại giao đang cố kiểm soát an ninh họ.

"Nếu như ai đó biết các bạn đến từ Mỹ, các bạn sẽ gặp gỡ rối rắm", một quan chức Triều Tiên giải nghĩa.

Tâm lý chống Mỹ năm nay trào dâng mạnh khỏe ở Triều Tiên, khác biệt sau khi Tổng thống Trump đe dọa "hủy diệt hoàn toàn" Bình Nhưỡng. Kristof nghe kể rằng vài quan chức quân sự Triều Triên thỉnh thoảng còn dè bỉu nhạo các nhà ngoại giao vì vàng nhút nhát trước "những người bạn thân Mỹ".

"Các quan chức Bộ Ngoại giao Triều Tiên hộ tống đoàn phóng viên mọi lúc, có lẽ nhằm ngăn chúng tôi tìm hiểu cũng như kiểm soát an ninh chúng tôi khỏi những công ty bình yên", Kristof cho hay.

Lúc trước, Kristof có thể gặp các tướng lĩnh quân đội cấp cao Triều Tiên, song lần này, họ mạnh tay khước từ lời mời phỏng vấn trong khoảng ông. Nhóm an ninh cũng thoái thác đòi hỏi của Kristof chạm chán ba người Mỹ hiện vẫn bị Triều Tiên bắt giữ.

Tại Bình Nhưỡng, các quan chức biểu thị rõ ràng họ không nhiệt tình đến việc thỏa hiệp với Mỹ nhằm tháo dỡ gỡ bít tất tay.

"Bán đảo Triều Tiên đang đứng bên bờ vực bùng nổ một trận chiến tranh hạt nhân", ông Choe, quan chức tới trong khoảng Bộ Ngoại giao, nói với Kristof. "Chúng tôi có thể sống sót" trước một trận chiến như thế, ông cho biết, song song thêm rằng hiện tại chẳng phải thời gian hội thoại với Mỹ.

Người Triều Tiên một mực cho rằng Washington là bên khiêu hấn trước khi mang "thái độ thù địch" và áp đặt hàng loạt giải pháp trừng trị lên Bình Nhưỡng. Theo họ, Mỹ hoàn toàn không thực tế khi nghĩ Triều Tiên sẽ trong khoảng bỏ chương trình hạt nhân.

Kristof nói với Choe rằng chuyến thăm Triều Tiên làm cho ông liên tưởng đến lần ông đến Iraq trước thời gian Mỹ can thiệp quân sự vào quốc gia này. Khác lạ ở chỗ chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên không chỉ là thảm họa khu vực mà còn mang đến một thảm họa hạt nhân thế giới.

Choe thờ ơ trước lời cảnh báo trong khoảng Kristof. Ông nghĩ là chính Iraq đã phạm sai lạc khi trong khoảng bỏ chương trình hạt nhân. Bài học đã rõ và Triều Tiên sẽ không bao giờ đàm phán về các đầu đạn nguyên tử của bản thân mình.

Thay đổi

Những tòa chung cư mọc lên san sát ở Bình Nhưỡng. Ảnh: New York Times.

Ngoài việc bóng đen chiến tranh đang bao phủ, Triều Tiên cũng có vài hiện đại khăng khăng, Kristof cho hay. Kinh tế nơi đây đã sản xuất và các quan chức chính quyền ngày càng linh hoạt cũng như hiểu biết hơn so với những thế hệ trước.

Các quan chức trước đây thường phủ nhận về những hành vi tội lỗi xảy ra tại Triều Tiên. Nay, họ công nhận Triều Tiên cũng có kẻ cắp, thậm chí cả tham nhũng.

Triều Tiên giờ đây không còn là "vương quốc khép lạ mắt". Họ có Intranet, giống Internet nhưng bị chính quyền giữ vững chặt chẽ. Sinh viên khiến quen với tiếng Anh trong khoảng lớp ba. Tại những ngôi trường hàng đầu, như Trường Trung học Số 1 Bình Nhưỡng, học sinh rất hoạt bát và các em còn giao thiệp với những phóng viên nước ngoài bằng tiếng Anh rất lưu loát.

Triều Tiên đôi khi khá kỳ lạ. Những đứa trẻ sinh ba được chính phủ nuôi dưỡng trong khoảng bé vì họ cho rằng chúng mang tới điềm lành. Cư dân luôn dành sự kính trọng tuyệt đối cho các thế hệ chỉ huy, trong khoảng người lập quốc Kim Nhật Thành, đến cố chỉ huy Kim Jong-il hay nhà chỉ huy tối cao Kim Jong-un. Chân dung họ hiện hữu trong mọi ngôi nhà, lớp học, công xưởng.

Truyền thông nhà nước Triều Tiên tụng ca chỉ đạo Kim Jong-un là một người có "trí óc đỉnh cao, tính nhạy bén quân sự, lòng dũng mãnh vô song và tài năng chỉ huy xuất chúng".

Nhưng người dân Triều Tiên có thực thụ tin tham gia những nhân tố đó? Kristof đã phỏng vấn thiếu gì người bỏ trốn khỏi Triều Tiên suốt phổ biến năm qua. Họ nói rằng tuổi teen Triều Tiên ngày nay và những người sống gần khu vực biên giới với China ít bị tác động hơn. Nhưng vẫn còn không ít người địa phương, khác lạ là người cao tuổi hay những người sống phương pháp xa biên cương Trung Quốc, thực sự tin cậy chính quyền cũng như tôn thờ gia tộc họ Kim.

Tâm lý chống Mỹ

Theo Kristof, điều làm cho cuộc đối đầu hiện giờ giữa Washington và Bình Nhưỡng trở nên nguy nan nằm ở việc cư dân Triều Tiên đang chìm đắm trong suy tưởng rằng họ từng liên tục tiến công bại Mỹ, thế nên thừa tài năng khiến cho lại một lần nữa.

Hồ hết những cư dân mà Kristof có cơ hội rỉ tai trong chuyến thăm, từ quan chức cấp cao đến sinh viên, sinh viên, đều chắc chắn rằng ví như chiến tranh bùng phát, Mỹ sẽ xong xuôi trong tro tàn và Triều Tiên sẽ là bên thắng lợi cuối cùng.

"Niềm tự hào của người Mỹ sẽ bị xóa sổ", Jo Yong-myong, 20 tuổi, sinh viên đại học, cả quyết. "Cái mũi to của người Mỹ sẽ bị cắt đứt".

Nhằm khám phá về kế hoạch tuyên truyền chống Mỹ mà Triều Tiên vận dụng, Kristof tới thăm một bảo tồn lớn mới khánh thành ở thủ đô Bình Nhưỡng mà ông Kim Jong-un cho xây dựng để gợi nhớ về trận chiến tranh liên Triều.

Những gì hình thành tại bảo tồn một lần nữa làm bật lên những kiếm được thức xưa nay nhịn nhường như đã biến thành tiêu chuẩn ở tổ quốc này, rằng Mỹ khơi mào cuộc chiến năm 1950 bằng cách thức xâm lăng Triều Tiên và hành vi hung ác của Mỹ ở Triều Tiên còn khủng khiếp hơn cả Hitler.

Tuy nhiên, các nhà sử gia lại nói Triều Tiên mới là bên khai mào khi khai triển binh sĩ tràn sang Hàn Quốc.

"Họ giết hại người dân Triều Tiên như một thú vui", nữ trung úy Jang Un-hye, 24 tuổi, người chỉ dẫn các phóng viên Mỹ thăm quan bảo tàng, nói với Kristof trong lúc dẫn ông đi qua khu trưng bày vật phẩm cho thấy việc Mỹ năm xưa đã dùng tranh bị sinh học như thế nào. Nhưng theo giới sử gia, đông đảo chúng đều là giả.

Một sảnh lớn trong bảo tồn chiến tranh, mang tên "Tiến công bại Mỹ", lại trình bày bức chụp kếch xù vẽ cảnh xác một binh sĩ Mỹ bị quạ rỉa. Tiếng quạ kêu vang vọng khắp phòng.

Dường như bảo tồn là một chiến tích khác minh chứng cho chiến thắng của quân đội Triều Tiên trước Mỹ: con tàu Pueblo thuộc biên chế hải quân Mỹ bị Triều Tiên tấn công và thu giữ năm 1968.

Dù lối suy nghĩ chống Mỹ được chính quyền Triều Tiên tuyên truyền phổ biến trong thị trấn hội, bằng cách thức nào đó, một số người dân nước này vẫn có xu hướng thân thiện với những người Mỹ chung, theo Kristof.

Tại một tháp kỹ thuật và công nghệ mới ở Bình Nhưỡng, Kristof gặp mặt cậu bé nhỏ 13 tuổi Paek Sin-hyok. Paek hàng ngày vẫn nhập cuộc các cuộc diễu tiến quân sự ở tiệm tạm hóa để di chuyển cho chiến tranh. Paek cho biết đây là lần trước tiên em gặp người Mỹ và nó làm cho tim em đập với tốc độ cao.

Kristof hỏi Paek về một câu nói khá phổ biến ở Triều Tiên, đại ý rằng "một con sói không thể biến thành chiên và người Mỹ cũng chẳng thể thay đổi thực chất máu chiến của họ".

"Chúng tôi thì sao", Kristof hỏi. "Chúng tôi là sói? Hay chiên?".

Paek cố sắm phương pháp giải đáp sao cho lịch sự nhất: "Nửa nọ một nửa", cậu bé nhỏ đáp.

Vũ Hoàng

Đọc thêm: Máy bơm nước